Tóm tắt
Đại dịch COVID-19 do virus SARS-CoV-2 và các biến thể của nó gây nên đang diễn ra trên phạm vi toàn cầu, đây là tình trạng khẩn cấp về y tế công cộng lớn nhất từ trước đến này với hơn 771.679.618 ca mắc, 6.977 triệu ca tử vong được ghi nhận trên thế giới và hơn 11.624 triệu ca mắc, 43.206 ca tử vong tại Việt Nam, tính đến ngày 2 tháng 11 năm 2023. Bệnh lý COVID-19 dẫn đến cơn bão cytokine gây tổn thương cho nhiều hệ thống cơ quan, ban đầu được cho là chủ yếu ảnh hưởng đến hệ hô hấp, nhưng đã có các bằng chứng từ các nghiên cứu cho thấy COVID-19 có thể ảnh hưởng đến hệ thống sinh sản của nữ giới. Các nghiên cứu cho thấy nữ giới và nam giới có nguy cơ bị nhiễm COVID-19 như nhau nhưng nữ giới có biểu hiện bệnh ở mức độ nhẹ hơn và tỉ lệ tử vong thấp hơn so với nam giới. Nhiễm Covid-19 có thể ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt nhưng ít ảnh hưởng đến nội tiết và dự trữ buồng trứng của phụ nữ. Chưa đủ bằng chứng để kết luận Covid-19 có thể làm giảm khả năng tạo phôi có chất lượng tốt và phôi nang trong thụ tinh ống nghiệm. Cần nhiều nghiên cứu với cỡ mẫu lớn và thiết kế chặt chẽ để đánh giá tác động nên sức khoẻ sinh sản lâu dài của phụ nữ đặc biệt tâm lý, tinh thần, cũng như sự phát triển của thai nhi, em bé được được sinh ra khi người mẹ có tiền sử bị nhiễm COVID-19.
Từ khóa
Tài liệu tham khảo
2. WHO Director-General’s opening remarks at the media briefing on COVID-19 - 11 March 2020. WHO Director General’s speeches. 2020; 4.
3. WHO Coronavirus (COVID-19) Dashboard | WHO Coronavirus (COVID-19) Dashboard With Vaccination Data. 2022.
4. Viet Nam: WHO Coronavirus Disease (COVID-19) Dashboard With Vaccination Data | WHO Coronavirus (COVID-19) Dashboard With Vaccination Data. 2022.
5. Yan R., Zhang Y., Li Y., et al. Structural basis for the recognition of SARS-CoV-2 by full-length human ACE2. Science (80- ). 2020; 367(6485), 1444–1448.
6. Chen N., Zhou M., Dong X., et al. Epidemiological and clinical characteristics of 99 cases of 2019 novel coronavirus pneumonia in Wuhan, China: a descriptive study. Lancet (London, England). 2020; 395(10223), 507–513.
7. Peckham H., de Gruijter N.M., Raine C., et al. Male sex identified by global COVID-19 meta-analysis as a risk factor for death and ITU admission. Nat Commun. 2020; 11(1).
8. Sungnak W., Huang N., Bécavin C., et al. SARS-CoV-2 Entry Genes Are Most Highly Expressed in Nasal Goblet and Ciliated Cells within Human Airways. ArXiv. 2020; 146(1), 67–69.
9. Hikmet F., Méar L., Edvinsson Å., et al. The protein expression profile of ACE2 in human tissues. Mol Syst Biol. 2020; 16(7).
10. Shen Q., Xiao X., Aierken A., et al. The ACE2 expression in Sertoli cells and germ cells may cause male reproductive disorder after SARS‐CoV‐2 infection. J Cell Mol Med. 2020; 24(16), 9472.
11. Mollica V., Rizzo A., and Massari F. " Recent evidence suggested that SARS-CoV-2 uses the ACE2 receptor for cell entry, in synergy with the host’s TMPRSS2 ". Futur Oncol. 2020; (27), 2029–2033.
12. Zipeto D., Palmeira J. da F., Argañaraz G.A., et al. ACE2/ADAM17/TMPRSS2 Interplay May Be the Main Risk Factor for COVID-19. Front Immunol. 2020; 11, 2642.
13. Malloy S.M. and Bradley D.E. THE RELATIONSHIP BETWEEN PERCEIVED STRESS DURING THE COVID-19 PANDEMIC AND MENSTRUAL CYCLES AND SYMPTOMS. Fertil Steril. 2021; 116(3), e72.
14. Li K., Chen G., Hou H., et al. Analysis of sex hormones and menstruation in COVID-19 women of child-bearing age. Reprod Biomed Online. 2021; 42(1), 260.
15. Kolanska K., Hours A., Jonquière L., et al. Mild COVID-19 infection does not alter the ovarian reserve in women treated with ART. Reprod Biomed Online. 2021; 43(6), 1117–1121.
16. Madendag I.C., Madendag Y., and Ozdemir A.T. COVID-19 disease does not cause ovarian injury in women of reproductive period: An observational before-and-after COVID-19 study. Reprod Biomed Online. 2022.
17. Orvieto R., Segev-Zahav A., and Aizer A. Does COVID-19 infection influence patients’ performance during IVF-ET cycle?: an observational study. Gynecol Endocrinol. 2021; 37(10), 895–897.
18. Wang M., Yang Q., Ren X., et al. Investigating the impact of asymptomatic or mild SARS-CoV-2 infection on female fertility and in vitro fertilization outcomes: A retrospective cohort study. eClinicalMedicine. 2021; 38, 101013.
19. Youngster M., Avraham S., Yaakov O., et al. IVF under COVID-19: treatment outcomes of fresh ART cycles. Hum Reprod. 2022; 1–7.
Công trình này được cấp phép theo Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License. . p>
Download
Cùng tác giả
- Lê Hoàng, Đặng Tuấn Anh, Thai chậm tăng trưởng trong tử cung: cập nhật chẩn đoán và xử trí , Tạp chí Phụ sản: Tập 21 Số 2 (2023): Số Đặc Biệt Chào Mừng Hội Nghị Sản Khoa Phụ Khoa Toàn Quốc 2023
- Đặng Tuấn Anh, Lê Hoàng, Kích thích DouStim: cập nhật bằng chứng mới từ ESHRE , Tạp chí Phụ sản: Tập 21 Số 2 (2023): Số Đặc Biệt Chào Mừng Hội Nghị Sản Khoa Phụ Khoa Toàn Quốc 2023